یک: در دو بازی روز افتتاحیه، منهای آشفتگی و بی برنامگی کاملاً پیش بینی پذیر فرانسه ریموند دومنک که حتی به پاس های غلط متعدد ریبری به بازیکنان اروگوئه و ضربه ازادهای صاف توی پای دیوار دفاعی منجر شده بود، یک نکتۀ ظاهراً فرعی برایم بیش از همه جالب توجه – و راستش را بخواهید عصبی کننده- بود: تیه ری آنری در همان مدت نه چندان طولانی حضورش در زمین، توپ را در محوطه 18 قدم به سمت دروازۀ اروگوئه زد و توپ بی آن که تعمدی در کار باشد، به دست – در واقع به آرنج – مدافع حریف خورد، این که آنری با شتاب و بیش از همه بازیکنان دیگر به سمت داور رفت و با اصرار، بر این که هند شده و باید پنالتی اعلام شود، تأکید کرد، داشتم نصف شبی از میل به فریاد برآوردن می ترکیدم! بازیکنی که مشهورترین و منفورترین هند یک سال اخیر فوتبال جهان را با پاس گل منجر به حذف ایرلند تراپاتونی عزیز مرتکب شده، حالا دارد جلوی دوربین متصل به تلویزیون ده ها میلیون بیننده که به طور بالقوه از تیم او یا دست کم از این نوع صعود متقلبانه اش بیزارند، داد تظلم بر می آورد! این اطمینان را از آن جا مطرح می کنم که وقتی شارلیز ترون باهوش و سریع الانتقال در قرعه کشی گروه های جام گوی فرانسه را از توی محفظه بیرون آورد و به نام آن نگاه کرد، به سرعت و با لبخندی طعنه آمیز گفت «ایرلند»! و در نتیجه همه، حتی خود فرانسوی ها خندیدند.
دو: دیروز عصر بازی اول آرژانتین تحت هدایت مارادونای بزرگ و محبوب تمام قلوب آدم های فهیم برگزار شد. به خود بازی و اطراف و اکنافش در این یادداشت کاری ندارم. بحث و اشاره ام به این است که مارادونا در آخرین مصاحبه های قبل از شروع بازی آرژانتین در جام، کاری درست مشابه همان که آنری کرد و به عصبیت من و ما منجر شد، انجام داد. او با تأکیدهای دقیقی که فقط از بازیگر ماهر و دوربین شناسی چون خودش بر می اید، در نشست رسانه ای تک نفره اش گفت آرزو دارد بازی جوانمردانه به مفهوم واقعی اش در این جام برگزار شود و همه، این را به شکلی واقعی و باورپذیر از یکدیگر ببینند. دیه گو باز تأکید کرد که امیدوار است این ادعا فقط در حد شعار باقی نماند و در همه جلوه های داوری و بازی تیم ها و رفتار تماشاگران و ...، این آداب بازی جوانمردانه رعایت شود. بسیتری رسانه های غربی از جمله بی بی سی و رادنیوز با طعنه ای مشابه همان که من درباره اعتراض آنری به داور مطرح کردم، گفتند این که ماردونا با آن گل مشهور به «دست خدا» به دروازه انگلیس این حرف را می زند، جالب و حتی خنده آور است. شاید این طعنه به نظر طبیعی برسد اما به دلیل تفاوت ماهیت رفتار فردی و ورزشی مارادونا و بسیاری دیگر، از جمله همین آنری، بنده جسارتاً مارادونا را چه در زدن آن گل و چه در این اظهارنظر هوادار بازی جوانمردانه، مجاز و محق می دانم و آنری و دیگران را خیر! توضیح می دهم.
سه: کلیدی ترین نکته این است که ترکیب «دست خدا» برای نامگذاری آن گل مشهور، توسط خود مارادونا ابداع شد. خود او بود که در جواب رسانه ها گفت دست خدا این گل را به ثمر رسانده است. این بسیار مهم است که تمثیلی تا این حد سیاسی و ضدجریان از یک سو و خودهجوگرانه و کنایی از سوی دیگر، به جای آن همه نویسنده و تحلیلگر قلم به دست، بر زبان خود فوتبالیست مرتکب آن گل جاری شد. در نتیجه، دیگر کسی نمی توانست و نمی تواند نسبت به خودآگاهی محض او در این زمینه تردیدی به خود راه دهد. در وهله دوم، این نکتۀ بیش از حد دراماتیک و – با آن که به واقع روی داده- غیرقابل باوری است که مارادونا زیباترین گل قرن ورزش فوتبال را درست در همان بازی مقابل انگلیس در همان جام 86 مکزیک زد؛ گلی که از فرط غرابت، به قول دوستم علیرضا محمودی قابل اشتباه گرفتن با کارتون فوتبالیست ها و مهارت های فراانسانی بازیکنان آن بود! وقتی بازیکنی توانایی هر دو کار را در یک بازی دارد، چرا باید مهارت آن گل متقلبانه اش را نکوهش و توانایی خارق العادۀ این یکی گل را ستایش کنیم؟!
چهار: در رمان «جنایت و مکافات» داستایفسکی، راسکولنیکوف تئوری مشهوری مطرح می کند که دایر بر «جنم» آدم های مختلف است. او معتقد است همان اعمالی که به طور معمول برای آدم های عادی جرم و گناه و خطا و ناروا محسوب می شود، برای بر خی که جنم و جایگاه و جهان بینی ویژه ای دارند، نه تنها مجاز بلکه حتی لازم و ضروری به شمار می رود. خود راسکولنیکوف بر اساس نگرش اخلاق محور کلاسیک داستایفسکی، در نهایت خود را از این دایره بیرون گذاشت، ولی من مارادونا را همچنان در دل دایرۀ محدود آن افراد، مجاز می شمارم. البته ببخشید!